1. Öğrenme konusu , düzgün , planlı , sıralı hale getirilmelidir. Böyle olan konular hem daha kolay öğrenilmekte hem daha geç unutulmaktadır.
2. Örneklerden veya verilerden sonuç çıkarma , öğrenmede daha etkili bir öğrenme sağlamaktadır. Böyle genelleme yaparak öğrenme daha çok kalıcı olmaktadır.
3. Etkili öğrenme bir çok etkene bağlıdır. Üstün zekaya sahip olanlar , hep daha kolay öğrenmekte , hem daha geç unutmaktadırlar . Bununla birlikte öğrenmenin etkinliği dersten derse , konudan konuya , bireyin alışkanlıklarına göre değişiklik göstermektedir.
4. Etkili öğrenme için konunun özünü öğrenmeye gerek vardır. Konunun özünü öğrenmek için de bununla ilgili ilkeleri bulmak ve genellemeleri yapmak gerekir . Bilinçsizce yapılan bellemenin değeri yoktur. Başlangıçta etkili görünse bile daha sonra unutmaya yol açmakta ve başarıyı düşürmektedir.
5. Ödül ve ceza , eğitim ve öğretimde etkili öğrenmeye yardım eder. Fakat bunun en uygun derecesini bulmak gerekir. Her ikisi de aşırı derecede kullanıldığı zaman olumsuz etki yarata bilir. Bununla beraber ödül cezadan daha etkilidir. Ödül ve ceza ile ilgili çeşitli teşvik yöntemleri içinde etkili öğrenmeye en çok yardım eden çocukla dostça bir konuşma yaparak yanlışlarını göstermektir. En kötüsü de başkaları nın önünde alay etmek , küçük düşürmektir. Ödül ve cezanın zamanında verilmesi , öğrenme üzerinde daha etkili olmaktadır.
6. Öğrenmede ” Bütün – Parça – Bütün ” yöntemi uygulamak bunlardan her hangi biri yada ikisini uygulamaktan daha etkilidir.
Yukarda anlatılan öğrenme yöntemlerine uygun olarak yapılan bir öğretimle daha etkili bir öğrenme sağlanmaktadır. Bunların dışına çıkılarak yapılan bir öğretim yanlış bir öğrenmeye yol açabileceği gibi kişiye bütün hayatı boyunca zarar verecek kötü alışkanlıklar da kazandırabilir. Aslında kendi dersinin en etkili biçimde nasıl öğrenebileceğini öğrencilere öğretmek , öğretmenin başlıca görevidir.
ÖĞRENMEDE OKUMA PARÇASINA BAKARAK VE BAKMAYARAK BELLEME YÖNTEMİ
Okuma parçasını ezberden okuyarak belleme yöntemi , parçaya bakarak öğrenme yönteminden daha etkili ve daha kalıcı olmaktadır. Ezberden okumaya yada zihnen yenilenmeye , okuma zamanından daha çok zaman ayırmak gerekir. Bu çabuk öğrenmeyi sağladığı gibi hatırlama bakımından da daha etkili olmaktadır . Ezberden yada bakmayarak belleme , yahut öğrenimin etkili olması şu nedenlere bağlı görünmektedir.
1. Öğrenciye yakın bir amaç sağlaması ,
2. Öğrencinin kısa zamanda aldığı sonucun kendisine güven sağlaması ,
3. Öğrenme etkinliğinin verdiği sonuçlardan , öğrencinin kısa zamanda bilgi sahibi olmasının sağlanması ,
4. Günlük yaşamdaki, duruma yakın bir öğrenme durumunun sağlanması,
ÖĞRENMEDE ÖDÜL VE CEZANIN ETKİSİ
Eğitimde ödül ve ceza genellikle “övme ve azarlama” sözcükleriyle ifade edilir.Kuşkusuz etkili bir öğrenme üzerinde hem övmenin,hem de azarlamanın etkisi vardır.Daha doğrusu övme başta olmak üzere, ara sıra yapılacak azarlama öğrenme üzerinde daha çok etkili olacaktır.Cezanın etkili olması,öğrenen kimsenin,bu davranışının kendi iyiliği için yapıldığının bilincinde olmasına bağlıdır.Bunu sağlayabilmek için,uygulanış biçimlerinin de iyi ayarlanması gerekir.
Yapıcı nitelikteki eleştiriler,öğrenciyi ve verimi daha çok artırmaktadır.Çocuğu özel olarak ihtar etmek,başkalarının önünde ihtar etmeye göre daha olumlu etki yapmaktadır.Dostça bir konuşma,yanılgıları göstermek,çok sevilen bir öğretmen ,için çalışarak öğrencinin öğrenme başarısı ya da verimi üzerinde çok etkili olmaktadır.Bunun farkında olan öğretmen, öğrencilerin başarısızlıklarından kısmen de olsa kendisinin sorunumlu olduğunu düşünür. Öğretmeni sevdiği için çalışmak,özellikle ilkokul çocuklarında görülür.Teşvik yöntemleri içinde en kötüsü de başkalarının önünde açık ya da kapalı olarak yapılan alaylardır. Öğretmenin bunlardan kaçınması gerekir.Bunu yapan kimse,öğrencileri üzerindeki otoritesini yitirir. Ödül ve cezanın etkili olabilmesi için,aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
1.Ödül ve ceza rastgele değil,öğrenmenin bir sonucu olarak kullanılmalıdır.Ancak ozaman,ödül ve ceza,öğrenmenin oluşmasını sağlayan bir güdü olarak kabul edilebilir.
2.Ödül ve ceza yapılan bir işin hemen arkasından uygulandığı zaman etkilidir.
3.Ödül her zaman öğrenme üzerinde,cezadan daha çok etkilidir.Cezalandırılan davranışlar,daha sık ortaya çıkmaktadır.Bu nedenle,özellikle şiddetli cezadan sakınmak gerekir.Hafif cezalar güdüleyici rol oynar.Bireyin cezadan kurtulmak için doğru yolu aramasını sağlar.
4.Ödül ve ceza,öğrenci tarafından yapılan bir işin,gerçek ya da mantıklı bir sonucu olarak kabul edildiği oranda değerlidir.Böyle olmasa etkisi daha çabuk unutulur,belki de olumsuz tutumların gelişmesine imkan sağlar.Bu nedenle eğitici ödül ve cezayı uygularken,çok dikkatli olmak zorunludur.
ÖĞRENMEDE TEKRAR YADA ALIŞTIRMA
Öğrenmede tekrar yada alıştırma , öğrenilen konun pekiştirilmesi için önemlidir. Etkili öğrenme için tekrar yada alıştırmanın nasıl yapılacağını bilmek gerekir. Yenileme yada alıştırmanın sürekli veya aralıklı yapılması konunun niteliğine göre , öğrenen kimsenin yetki ve yeteneklerinin özelliklerine bağlıdır. Kolay yada sade konularda sürekli tekrar daha etkili olmaktadır , aralıklı tekrar öğrenmede genel bir kural olmakla birlikte , aralığın uzunluğu , konunun özelliklerine bireyin yaş , zeka ve o konudaki yaşantılarının niteliğine göre değişmektedir.
Alıştırma zamanın uzunluğu ve dinlenme zamanının dağıtımı öğrenme sürecinde önemli bir faktördür. Alıştırmalar arasındaki uygun dinlenme zamanı öğrenmeyi olumlu şekilde etkiler . Bir kimsenin bir saatlik uygulamayı üç kez yapması , sürekli olarak üç saatlik uygulama yapmaktan daha etkilidir. Aynı şey sözel öğrenmeler için de geçerlidir. Sağlıklı bir öğrenme için , uygun bir araştırma , dinlenme zamanı belirlenmelidir . Dinlenme zamanı ,karışan çağrışımları ortadan kaldırmaya yardım eder .
Uygulamanın sürekli yada aralıklı yapılmasında başarıya yada başarısızlığa bir çok etken yardım eder. Öğrencinin ilgi ve ihtiyaçları konunun özelliği gibi , bazı konularda daha çok uygulamaya gerek vardır. Bu birazda öğretmenin anlamlı bilgi sunmasına bağlıdır. Öğrenciler öğretmenini anlamıyorsa , öğrencilerin konuyu anlaya bilmeleri için daha fazla tekrar yapmaları gerekir. Bu konuda öğretmenlere büyük sorumluluk düşmektedir.
Konuya ve öğrencinin zeka ve yeteneğine göre , tekrar ve alıştırma miktarı ve aradaki dinlenme süresi çok iyi ayarlanmalı ve programlı bir şekilde yürütülmelidir.
ÖĞRENME KONUSUNDA GÖSTERİLEN İLGİ
Verimli öğrenmede ilk koşul,çalışmaya büyük bir ilgi ve istekle başlamaktır.Bu arada ders çalışırken, zihni başka tarafa çeken nesne ya da konulardan sakınmak gerekir.Öğrenmede çalışma yerinin önemi de çok büyüktür.İlginin dağılmaması için çalışma yerinin çalışmaya elverişli bir duruma getirilmesi gerekir.Öğrenmeye gösterilen ilgi,öğrenme sonucu hakkında,öğrenen kimsenin bilgi sahibi olmasına da bağlıdır.Öğrenen kimse;öğrenecek bilgilerin kendisine sağlayacağı yararları bilirse,konuya karşı ilgi artar,bunun sonucunda da öğrenme gücü artar ve öğrenmeyi pekiştirir.
Öğrenme Nedir?Öğrenme,davranışların değişmesidir.Bilmediğimiz bir bilgiyi,bilir hale gelmek, yapmadığınız bir etkinliği uygular duruma gelmek bir öğrenmedir.En yakın tanımıyla öğrenme;bilebilme, yapabilmedir.Öğrenmenin sınırı yoktur.Hayat boyu devam eder.İnsanoğlu her şeyi bilmek,doğaya hakim olmak ister.Bu günkü uygarlığı da inanın öğrenme merakı yaratmıştır.
İnsanın bilinçli bir varlık olarak neyi,niçin,ve nasıl yapacağını bilmek,hem hakkı,hem de insan olma sorumluluğunun gereğidir.Öğrenme işinin zaman,amaç,merak ve irade ile aşırı ilgisi vardır.İrade ve zamanın nasıl kullanılacağını bilmek,öğrenme yollarını bilmektir. Ortaöğretim programında alınan ders konuları,planlı çalışma alışkanlığını edinen öğrencilerin başarabilecekleri düzeydedir.
KONUNUN ANLAMLI OLUŞU
Öğrenme konusunun anlamlı olması,verimli öğrenmenin sağlanabilmesi için,önemli koşullardan biridir.Herhangi bir konunun anlamını kavramak demek,öğrenilmiş konularla ilişkisini karşılaştırabilmek, yargılayabilmek ve gerektiğinde kullanabilmek demektir.Eğer öğrenilecek konu anlamlı ise,konunun yorumlanması ve gerektiğinde kullanılması daha kolay olur.anlamlı konular,anlamsız konulara göre daha çabuk öğrenilir ve daha zor unutulur.Yeni konunun anlamlılık derecesi ile hatırlama derecesi arasında doğru orantı vardır.Öğrenilen bilginin hatırlanmasında zeka derecesinin de etkisi vardır. zeka derecesi yüksek olanlarda,unutma az,zeka derecesi düşük olanlarda,unutma daha fazladır.Bununla birlikte unutmanın derecesi,dersten derse ve konudan konuya değişmektedir.
Öğretimde olay ya da bilgiler anlamlı,düzenli ve planlı bir biçime sokulmalıdır.Bu hem öğretmenin anlatımlarında hem de yazılı kaynakların hazırlanmasında böyle olmalıdır.En iyisi de olaylardan ya da örneklerden başlayarak,çocuğa düşünme imkanları verilmelidir. Konuyu yorumlaması sağlanmalıdır,sonuç niteliğinde kural çocuğa çıkartılmalıdır.Bunun yanlış uygulanmasının bir sonucudur ki;çocuklar,öğrendikleri bilgileri,kısa zamanda unutmaktadırlar.
ÖĞRENİLECEK MATERYALİN MİKTARI VE AYIRT EDİCİ ÖZELLİĞİ
Öğrenilecek konunun az veya çok oluşu,ilginç,dikkat çekici bir konu olması,öğrenmeyi etkiler. konunun uzun ve monoton olması,okuyucuyu sıkar ve dikkatinin dağılmasına sebep olur.Konular anlatılırken,veya ödev verilirken,aşırıya gidilmemeli,akılda kalıcı,dikkati toplayıcı örnekler vererek,öğrencileri fazla sıkmadan ders anlatılmalıdır. Ayırt edici olan konular,göze çarpar. Öğrenilmesi ve hatırlanması kolay olur.